باز هم سرقت دریچه منهول !
رپرتاژ آگهی – با گران شدن آهن‌آلات، سرقت دریچه‌های فاضلاب باز هم شایع شده است. اغلب این دریچه‌ها توسط افراد معتاد و خیابان‌خواب دزدیده و در بازار سیاه به فروش می‌رسد. دریچه‌هایی که هر کدام بعضا بیش از یک میلیون تومان برای شهرداری‌ها هزینه دارد، در بازارهای سیاه به قیمت‌های بسایر پایینی فروخته و ذوب می‌شود. این دزدی‌های پیاپی هزینه‌های فوق‌العاده بالایی را بر شهرداری‌ها تحمیل می‌کند؛ ضمن آنکه چاه‌های سرباز به‌جامانده در خیابان‌ها خطرات جانی فراوانی را برای شهروندان ایجاد می‌کنند.
رشد و توسعه‌ی سرقت‌های دریچه‌های فلزی
از آنجا که فروش این دریچه‌ها بسیار راحت بوده و خریداران بسیاری برای این دریچه‌ها در بازار وجود دارد، از این رو سرقت و یا دزدی دریجه‌ها بسیار زیاد شده است. این دریچه‌ها به راحتی دزدیده می‌شوند، سرقت این دریچه‌ها به هیچ گونه ابزاری اعم از نردبان، قیچی، گازانبر و غیره نیاز ندارد و تنها وسیله‌ی مورد نیاز برای سرقت آنها، دیلم است.
سازمان آب‌وفاضلاب شهری همواره در معرض خطرات این چنینی برخاسته از سرقت دریچه‌های فلزی بوده است. محمد رضا کرمی‌نژاد، که سمت معاونت بهره بردازی آبفای تهران را دارا می‌باشد، در مورد مشکلاتی که در خصوص سرقت دریچه منهول فاضلاب به وجود می‌آید، اینطور می‌گوید ” تقریبا صد و بیست هزار دریچه‌ی فلزی در شبکه‌ی آب و فاضلاب شهر تهران وجود دارد که با توجه به آمار سرقت‌های انجام شده هر ساله 2000 الی دو 2300 دریچه‌ی فلزی دزدیده می‌شوند. تمامی این دریچه‌ها از جنس چدن بوده و حدود هفتاد الی هشتاد کیلوگرم وزن دارند.”
همچنین وی افزود” ضرر برخاسته از سرقت این دریچه‌ها در سامانه‌ی مالی و اقتصادی سازمان آب و فاضلاب شهر تهران هر ساله، چیزی برابر به سه میلیار تومن می‌باشد و جبران ضرر وارد شده به این سازمان، کار بسیار دشوار و سختی ست. البته رقم نام برده شده تنها مربوط به خریداری و جایگزینی مجدد این دریچه‌ها در کلان شهر تهران می‌باشد. سایر هزینه‌هایی که این سازمان در خصوص آسیب دیدن افراد، خودروها و موتور سیکلت‌ها باید متحمل شود، جای خود دارد.”
فروختن دریچه‌های چدنی به قراضه فروش‌ها
معاون بهره برداری سازمان آب و فاضلاب شهری ضمن اشاره به اینکه فروش این دریچه‌های فلزی با قیمت یسیار پایین تر از بازار و اختلاف قیمت‌های حقیقی آنها با چیزی که به فروش می‌رسد، افزود: ” پس از اینکه قراضه فروش‌ها این دریچه‌ها را با قیمتی بسیار پایین می‌خرند مانند بسیاری از اقلام قراضه‌ی دیگر، آنها را ذوب می‌کنند و برای ساخت و تولید محصولات دیگر استفاده می‌کنند و آنها را با قیمت مناسبی در بازار به فروش می‌رسانند.”
متاسفانه به علت سرقت این دریچه‌ها و زمان بری در خرید مجدد و جایگزینی آنها، هر سال، عده ای در این خصوص، در شرکت آب و فاضلاب استان تهران شکایت خود را در مورد مشکلات به وجود آمده ، مطرح می‌کنند. به دلیل بالا رفتن قیمت روز افزون آهن و چدن و سرقت بسیار زیاد این نوع از دریچه‌های فلزی، هر سال، بیش از پانزده پرونده‌ی شکایت در رابطه با همین موضوع در اداره‌ی آب و فاضلاب شهری، تشکیل می‌شود. نبود این دریچه‌ها بسیار خطرناک است چرا که ممکن است افراد به درون فاضلاب‌ها سقوط کرده و جان خود را از دست بدهند.
مشکلات جهانی
در سر تا سر جهان، همواره مشکلاتی در پی سرقت دریچه‌های فلزی به وجود می‌آید. که همه‌ی این‌ها برگرفته از بالارفتن قیمت آهن می‌باشد. به عنوان مثال در چین در سال 2004، هشت نفر در پی سرقت این دریچه‌ها جان خود را از دست دادند. در انگلیس نیز در سال 2004 دویست دریچه‌ی چدنی به سرقت رفت. در همین سال در شهر کلکته‌ی هند نیز، ده هزار دریچه‌ی چدنی دزدیده شد و این موضوع باعث شده است که در شهرداری‌ها به استفاده از مواد جایگزین فکر کنند.
دانشگاه به کمک صنعت می‌آید
برایحل این مشکل در کشور ما نیز فعالیت‌های زیادی صورت گرفته است و مواد مختلفی برای جایگزینی چدن پیشنهاد شده از جمله پلیمر، بتن، کامپوزیت و… . اما متاسفانه هر یک از این مواد با وجود آنکه تا حدودی مشکل سرقت را حل می‌کردند، مشکلاتی دیگری را به همراه داشتند. برای مثلا مواد پلیمری در برابر حرارت و نور خورشید مقاومت خود را از دست می‌دهند یا بتن‌ها ترد و شکننده‌اند، کامپوزیت‌ها نیز در برابر یخ‌زدگی و یخ‌گشایی دچار مشکل می‌شوند. به دلیل این مشکلات، مواد جدید نتوانستند جایگزین مناسبی برای دریچه‌های چدنی شوند و مشکل سرقت دریچه‌ها همچنان به قوت خو باقی است.
برای حل این مشکل طرحی تحقیقاتی در دانشگاه شریف شروع شد که پس از حدود 7 سال کار تحقیقاتی به توانست به نتیجه مطلوب برسد. نتیجه این تحقیق، ماده‌ای جدید است به نام نانوکامپوزیت که نوعی کامپوزیت سیمان است با خواصی خارق‌العاده. این ماده توانسته است به طور کامل مزایای استفاده از دریچه‌های چدنی را پوشش دهد اما به دلیل آنکه امکان ذوب و استفاده قراضه‌شدن ندارد، مشکلات مربوط به سرقت دریچه‌های چدنی را با خود ندارد.
شرکت رادیس (Radis.in ) دریچه های نانوکامپوزیتی را برای اولین بار به صورت انبوه تولید و به بازار کشور عرضه کرده است. این دریچه‌ها به سرعت با استفبال صنعت مواجه شده و توانست مشکل سرقت را در بسیاری از مناطق کشور حل کند. این شرکت دانش‌بنیان اکنون پس از موفقیت در کشور، به دنبال صدور محصول خود به دیگر کشورهای دنیا و تولید محصولات جدید‌تر در داخل کشور است.